Bron Foto: Arwen Korteweg (Havenbedrijf Rotterdam)
Bron artikel: evofenedex
Het overstappen op een andere modaliteit kan vanuit kosten en planning efficiënt zijn, maar ook de maatschappelijke transportkosten kunnen een zwaarwegende reden zijn.
Steeds vaker staat duurzaamheid op de agenda van logistiek professionals. Niet alleen vanuit wet- en regelgeving, maar ook vanwege veranderende verwachtingen van klanten, medewerkers en de samenleving. Eén onderwerp dat in deze discussie extra aandacht verdient, is de maatschappelijke transportkosten: de kosten die niet direct worden betaald door de vervoerder of verlader, maar die de maatschappij als geheel draagt. Denk aan de schade door luchtvervuiling, geluidsoverlast, verkeersongevallen, klimaatverandering en files.
Onderzoekscijfers van CE Delft laten duidelijk zien dat deze kosten sterk verschillen per vervoersmodaliteit – en dat dit belangrijke implicaties heeft voor de keuzes die bedrijven maken in hun logistieke strategie.
De maatschappelijke rekening per modaliteit
Volgens het onderzoek van CE Delft bedragen de maatschappelijke kosten per tonkilometer:
- Wegtransport: 4,2 cent
- Binnenvaart: 1,9 cent
- Spoorvervoer: 1,3 cent
“ Deze cijfers maken één ding duidelijk: wegtransport, hoewel vaak het snelst en meest flexibel, legt de zwaarste last op de samenleving. Het verschil met spoor is zelfs meer dan drie keer zo groot. Dit komt onder andere door de hogere uitstoot, de grotere kans op ongelukken en de bijdrage aan filevorming die vrachtwagens veroorzaken. Bij spoor en binnenvaart zijn deze externe effecten aanmerkelijk lager, mede dankzij hogere energie-efficiëntie en lagere ongevalsrisico’s.” stelt Babiche van de Loo, programmamanager Zuid-Holland bij de Joint Corridors Off Road.
Congestie, krapte en kosten: de druk op het wegvervoer groeit
Volgens het platform Joint Corridors Off-Road maakt duidelijk dat de maatschappelijke kosten niet losstaan van bredere trends. Zo is de filezwaarte in 2024 met 6% gestegen, en zelfs met 18% tijdens de spits. Tel daar de groeiende chauffeurstekorten (naar verwachting 1 miljoen in Europa in 2030), de invoering van de vrachtwagenheffing (€0,17/km vanaf 2026) en het intensieve wegonderhoud bij op en je begrijpt waarom het wegennet onder druk staat.
Kortom: ook zonder maatschappelijke kosten is de rek uit het wegvervoer. “ Vooral de regio Zuid-Holland komt ook nog onder forse druk te staan vanwege de vele infrastructurele werkzaamheden die gaan plaatsvinden. In de komende jaren. Bedrijven moeten zich hierop voorbereiden”, besluit Babiche.
Modal shift als structurele oplossing
De voordelen van een modal shift – het verschuiven van goederenvervoer van weg naar water of spoor – worden vaak besproken in het kader van CO₂-reductie, planning en kosten. Maar de maatschappelijke winst is breder. Bedrijven die inzetten op binnenvaart of spoor, dragen bij aan: vermindering van files en wachttijden, CO₂-uitstoot en verkeersongevallen.
Subsidie om over te stappen
De Joint Corridors Off-Road heeft inmiddels 50 multimodale corridors in Nederland en Europa gerealiseerd, waarbij bedrijven gebruik kunnen maken van de 500+ wekelijkse vertrekken via water of spoor om hun goederen te verzenden. Met verschillende subsidieregelingen die beschikbaar zijn, zoals de voucherregeling van de Provincie Zuid-Holland, en modalshiftregeling die bedrijven tot €20 per container subsidie biedt bij verplaatsing van weg naar water of spoor.
Tijd voor actie
Voor veel logistiek managers is de keuze voor een modaliteit nog vaak gebaseerd op directe kosten en levertijden. Een logistiek manager die maatschappelijke kosten én toekomstige risico’s meeneemt, ziet dat investeren in modal shift een strategisch voordeel kan opleveren. Voor logistiek professionals is dit hét moment om supply chains structureel te herzien. Om bedrijven over de mogelijkheden te informeren geeft de Joint Corridors Off Road op 21 mei in Zoetermeer tijdens het Duurzaam Vervoer Inspiratie event een inspiratiesessie. Tijdens de sessie wordt ingegaan op de uitgebreide mogelijkheden die modal shift bedrijven kan geven. Aanmelden voor de sessie kan op www.evofenedex.nl/dvie.
