Bron: NT – Anita Hestens
Het wegvervoer is nog steeds dominant ten opzichte van de binnenvaart en het spoor, maar Frans van den Boomen van het programma Joint Corridors Off-Road verwacht dat meer bedrijven nu écht de modal shift gaan maken. Albert Heijn gaat in een nieuwe pilot alvast de trein nemen voor het transport van versproducten uit Spanje.
De overheid ziet de modal shift van ladingstromen van de weg naar het water en het spoor als wenselijk en stimuleert de overstap met beleid en subsidies. Duurzaamheidsoverwegingen spelen daarbij tot nu toe doorgaans de hoofdrol – de lagere CO2-uitstoot per tonkilometer van binnenvaart en trein zijn reden om de overstap te stimuleren – maar dit argument zal in de toekomst langzaam uit beeld verdwijnen met het overschakelen naar elektrische vrachtwagens.
Frans van den Boomen, stimulator van multimodaal goederenvervoer bij het Nederlandse programma Joint Corridors Off-Road (JCOR) van de Topsector Logistiek, blijft hoe dan ook toekomst zien in de modal shift, maar ervaart dat er bij bedrijven nog steeds veel onbekendheid is over multimodaal transport. ‘En onbekend maakt onbemind. Als het wegvervoer begint te knellen qua leveringszekerheid en winstgevendheid door de combinatie van toenemende trucktijden en kostenstijgingen, kijk dan toch eens wat er mogelijk is met andere vervoersvormen naast de weg, zou ik zeggen. Elke modaliteit heeft zo nu en dan zijn eigen uitdagingen, zeker in een wereld die snel en sterk verandert. Juist daarom is het spreiden van risico’s over meerdere modaliteiten een belangrijk voordeel van multimodaal transport.’
Wegvervoer in de knel
Van den Boomen zegt te zien dat er ontwikkelingen zijn die juist kansen bieden voor de binnenvaart en het spoor, maar hij erkent dat modal shift-trajecten niet vanzelf gaan. ‘Een reden om lading te verschuiven, is de toenemende congestie op de wegen. Vorig jaar is de filedruk toegenomen met liefst 11,8%. En de drukte op de wegen zal niet verminderen met het geplande groot onderhoud aan de infrastructuur. Met de komst van de vrachtwagenheffing halverwege volgend jaar en met de huidige personeelstekorten begint het wegvervoer steeds meer in de knel te raken. Als de bouwactiviteiten weer gaan toenemen en de economie aantrekt, krijgen we de spullen er waarschijnlijk niet meer mee weg. Dan gaan bedrijven verandering overwegen en gaat de overstap sneller plaatsvinden’, zo verwacht Van den Boomen.
Frans van den Boomen: ‘Een reden om lading te verschuiven, is de toenemende congestie op de wegen.’ Foto: Topsector Logistiek
Truck Tijd Reductie
Om de modal shift te stimuleren, heeft het JCOR-programma samen met expertise- en onderzoekscentrum Erasmus UPT (Erasmus Centre for Urban, Port and Transport Economics) in september de zogenoemde whitepaper ‘Truck Tijd Reductie’ gepresenteerd. De publicatie probeert inzichtelijk te maken hoe bedrijven vrachtwagentijden kunnen reduceren en geld kunnen besparen door ‘slim’ gebruik te maken van binnenvaart en spoorvervoer. ‘Uit onderzoek dat hieraan ten grondslag ligt, blijkt dat zes van de tien bedrijventerreinen in Nederland binnen dertig minuten trucktijd over de weg zijn gelegen van een binnenvaart- of spoorterminal,’ zo licht Van den Boomen toe.
‘Meer dan zeven van de tien Nederlandse bedrijventerreinen besparen via deze overslagterminals minstens negentig minuten kostbare trucktijd per enkele reis naar de Rotterdamse Maasvlakte. Daarom zijn wij gestart met bedrijven op een bedrijventerrein gezamenlijk te benaderen. Wij houden hen voor om in samenwerking met andere bedrijven slim en efficiënt gebruik te maken van multimodaal transport, te beginnen met goederen die een of twee dagen extra onderweg mogen zijn. Dit heeft ertoe geleid dat bedrijven op het logistiek center Hazeldonk hebben aangegeven dat zij gaan meedoen en een plan gaan maken om gezamenlijk de modal shift te maken.’
Zeeman
Winkelketen Zeeman heeft al eerder de modal shift gemaakt naar de binnenvaart. ‘Vervoer per binnenvaart heeft onze voorkeur en past in onze visie op duurzaamheid’, zo vertelde Tim Dofferhoff, manager supply chain planning van Zeeman, aan onze collega’s van Schuttevaer. ‘Maar’, zei hij, ‘onze ervaring is dat deze modaliteit momenteel wel onder druk staat. We zijn in een paar maanden van 90% naar 80% per binnenvaart gegaan, omdat de containers die we wilden hebben niet snel genoeg van de terminals af kwamen door de congestie. Zeeschepen worden alleen maar groter en de capaciteit op de terminals in Rotterdam groeit onvoldoende mee. We zijn weer meer over de weg gaan doen.’
De Zeeman-ladingen ‘lopen bijna allemaal via het distributiecentrum in Alphen aan den Rijn, waar we afhankelijk zijn van just in time aanleveren’, aldus Dofferhoff. ‘Vanuit het dc worden veertienhonderd winkels in acht landen twee keer per week beleverd. Op jaarbasis gaat het om zo’n vierduizend containers. Nagenoeg alles wat Zeeman per binnenvaart laat vervoeren, komt vanuit Azië via de CCT Alpherium-terminal in Alphen aan den Rijn naar ons distributiecentrum. Als het vervoer echt snel moet, zoals producten die naar de winkel moeten omdat ze binnenkort in de folder staan, wordt er voor de weg gekozen.’
Modal mix
Van den Boomen erkent dat binnenvaart en spoor niet voor alles een oplossing bieden. ‘Maar alleen maar wegvervoer is ook vrij kwetsbaar. Een modal mix is het beste, dan kan je als bedrijf schuiven tussen de modaliteiten. Daar proberen we bedrijven van bewust te maken via voorlichting.’ Tijdens zo’n voorlichtingsbijeenkomst in oktober van JCOR maakte Albert Heijn bekend samen met Bakker Barendrecht (een Greenyard-bedrijf) ervoor te hebben gekozen om versproducten uit Zuid-Spanje te gaan vervoeren per trein. Deze Fresh Train-pilot start, met steun van de Nederlandse en Spaanse ministeries van transport, een keer per week vanuit Valencia via Barcelona naar Rotterdam. Later wordt deze route verlengd naar Oslo. De eerste opzet van de trein behelst zo’n veertig containers per week, met totaal zo’n duizend ton aan boord.
‘Wij kiezen voor Fresh on Track om CO2-uitstoot te verminderen en om goedkoper uit te zijn’, aldus Pieter Meints, verantwoordelijk voor de operatie binnen de afdeling inbound logistics bij Albert Heijn. ‘Vanuit Italië is het veel gebruikelijker om spullen op de trein te vervoeren, zoals wij al zo’n zeven jaar doen met pasta, wijn, olie en meer. Vanuit Spanje is het veel lastiger, laat staan voor verse producten. Het is de bedoeling dat de treindienst in januari gaat starten. De treindienst heeft potentie voor meer treinen per week. Er is veel tijd en moeite in gestoken om voor de trein dezelfde prioriteit te kunnen krijgen als de personentrein. Verse producten mogen natuurlijk geen vertraging oplopen.’ De dienst, beheerd door de Rotterdamse expediteur Fresh Rail, zal vaste slots, temperatuurgecontroleerde containers, douanefacilitering en risicodeling bieden via een model met meerdere bedrijven.
Al eerder heeft het team van Meints bij Albert Heijn ervaring opgedaan met de modal shift. Vorig jaar is de grootgrutter begonnen met het vervoer per barge van onder andere wijn en speelgoed vanuit de Rotterdamse haven naar warehouses via inland terminals. ‘Dat ging makkelijker dan we dachten. Daarmee hebben we uitstoot en geld bespaard. Vandaar dat we nu de volgende stap willen zetten.’
