Het Havenbedrijf Rotterdam (HbR) speelt een belangrijke rol in het beheren, exploiteren en ontwikkelen van de haven, vertelt Arwen Korteweg businessmanager Binnenvaart bij de afdeling Containers. Arwen is verantwoordelijk voor het optimaliseren en stimuleren van het containervervoer per binnenvaart van en naar de regio’s in Nederland. Daarvoor zijn de inland terminals in Nederland belangrijke schakels om verladers en expediteurs vervoer per binnenvaart en spoor te kunnen aanbieden in plaats van vervoer via de weg. Daarnaast hebben we de taak om de verduurzaming van de haven en logistieke ketens te bevorderen, met als doel om uiteindelijk klimaatneutraal te zijn en netto geen CO2meer uit te stoten. Dit is essentieel om de concurrentiepositie van de haven op zowel Europees als mondiaal niveau te behouden. Een tweede belangrijke rol is de digitalisering van de haven en de betrokken partijen, wat bijdraagt aan efficiëntere logistieke ketens door middel van datadeling tussen marktpartijen o.a. via het Port Community Systeem van Portbase.
De haven moet niet alleen goederen overslaan en opslaan, maar ook zorgen voor het verdere transport van en naar de industrie en logistiek in Nederland en Europa, met name Duitsland via water, spoor, weg en buisleidingen. De binnenvaart is voor de haven Rotterdam een essentiële schakel voor het goederenvervoer van droge en natte bulk en containers. Dit stelt de haven in staat om haar concurrentiepositie te versterken en bedrijven in Europa te ondersteunen bij uitdagingen zoals de energietransitie en verduurzaming van logistieke ketens.
Digitalisering en logistieke efficiëntie
Een belangrijk aspect van de havenactiviteiten is het verbeteren van de logistieke doorstroming. De planning van weg-, spoor- en binnenvaarttransporten wordt geoptimaliseerd via voormelding via Portbase. Samen met de markpartijen en Portbase worden services als Port Alert voor weg en Rail Connected voor spoor en is Nextlogic voor binnenvaart ontwikkeld voor het verbeteren van planning en afhandeling van containers in de haven. Deze digitalisering gaat hand in hand met gedragsverandering en een beter begrip van elkaars processen binnen de logistieke keten. Het Havenbedrijf fungeert hierbij als facilitator, die helpt bij het stroomlijnen van de samenwerking tussen de verschillende ketenpartijen. Arwen: “Als partijen data en processen met elkaar delen helpt het om de gehele keten efficiënter en duurzamer te maken.”
Samenwerking en verduurzaming
Hoewel het Havenbedrijf zelf geen marktpartij is, faciliteren we marktpartijen om hun logistieke processen te verbeteren. Dit doen we door samen te werken met verschillende schakels in de keten, van rederijen tot verladers en logistiek dienstverleners. De haven heeft daarbij een regisserende rol, waarbij we bedrijven helpen stappen te zetten richting verduurzaming en efficiëntie. Deze rol wordt erkend door de markt en is essentieel voor de toekomst, vooral gezien de doelstellingen voor emissiereductie en klimaatneutraliteit.
Een van de methoden die het Havenbedrijf gebruikt om verduurzaming te stimuleren, is samen met haar klanten in de haven te investeren in nieuwe energietransitieprojecten bijvoorbeeld op het gebied van waterstof en walstroom voor zeeschepen en binnenvaartschepen. Ook ontvangen de bedrijven in de haven een bijdrage voor duurzame investeringen, zoals elektrische terminalvoertuigen. Daarnaast werkt HbR aan een nieuw incentivebeleid via havengeld voor de verduurzaming van de scheepvaart. De klanten met binnenvaartschepen ontvangen korting op het havengeld als het schip voldoet aan de eisen op het gebied van luchtkwaliteit (NOx) én klimaat (CO2). Dit soort maatregelen helpen bedrijven om bewust stappen te zetten richting een duurzamere bedrijfsvoering.
Bereikbaarheid en modal shift
Een ander belangrijk thema is de bereikbaarheid van de haven. Dit omvat niet alleen de afhandeling van zeeschepen, maar ook het verdere transport van goederen via verschillende modaliteiten zoals spoor, weg, binnenvaart, maar ook buisleidingen. Binnen de bulksector maken bedrijven al veel gebruik van binnenvaart en spoor, maar bij containervervoer is de weg nog steeds dominant, vooral voor korte afstanden binnen Nederland. Hier ligt een grote uitdaging: ondanks de investeringen in multimodale overslagpunten en een netwerk van 40 inland terminals in Nederland en meer dan 100 inland terminals in NW-Europa, wordt de overstap naar binnenvaart en spoor door bedrijven nog niet op grote schaal gemaakt.
Het Havenbedrijf ziet dat veel bedrijven nog steeds vasthouden aan wegtransport vanwege de flexibiliteit, snelheid en kosten, ondanks de files en wachttijden bij terminals. Om deze trend te keren, is er een mentaliteitsverandering nodig. Bedrijven moeten zich bewuster worden van de voordelen van binnenvaart en spoor, zoals betrouwbaarheid en duurzaamheid. Het Havenbedrijf zet zich in om deze voordelen meer zichtbaar te maken en bedrijven te stimuleren om ten minste in gesprek te gaan met logistieke dienstverleners die binnenvaart en spoor aanbieden. Maar ook om continu het spoor- en binnenvaartproduct te verbeteren want er zijn nog steeds bottlenecks waardoor het zichzelf niet aanprijst dat het zo aantrekkelijk en betrouwbaar is. Een voorbeeld volgens Arwen Korteweg: “Ik begrijp niet goed waarom er nog zoveel vrachtwagens rijden op de A15 met 20ft en 40ft containers die ook per binnenvaart kunnen worden vervoerd, terwijl er zoveel inland terminals tussen Rotterdam en Nijmegen langs de A15 liggen.”
Samenwerking op corridor stimuleren
Om het containervervoer efficiënter via binnenvaart en ook spoor en weg te laten plaatsvinden is samenwerking tussen partijen nodig. Dat kan door het bundelen van lading van meerdere inland terminals en samen schepen inzetten die met vaste windows varen op deepsea terminals in Rotterdam. De modal split verplichting bij deepsea terminals heeft in de afgelopen jaren niet geleid tot het gewenste effect dat meer vervoer via binnenvaart en spoor zou plaats gaan vinden ten opzichte van het wegvervoer. Terminals hebben beperkte invloed op de logistieke keuzes van verladers en transporteurs. Daarom ligt de nadruk steeds meer op de samenwerking en bewustwording bij de partijen in de keten, waarbij digitalisering en datadeling essentieel zijn om de verwachte groei duurzaam en multimodaal te faciliteren. Het Havenbedrijf blijft inzetten op het verbeteren van de afhandeling van goederen via binnenvaart en spoor, zodat deze modaliteiten aantrekkelijker worden.
Havenbedrijf Rotterdam stimuleert het gebruik van binnenvaart en spoor door de ontwikkeling van een routescanner (www.routescanner.com ), die wereldwijd transportmogelijkheden toont en CO2-besparingen berekent. Dit biedt inzicht in alternatieven voor wegtransport en helpt bij het boeken van transporten. Daarnaast gebruiken we podcasts zoals “Supply Chain Talks” om succesvolle voorbeelden van duurzame logistiek te delen en anderen te inspireren. Deze initiatieven worden ondersteund door marketingcampagnes voor Shippers en Forwarders en samenwerkingen, zoals de Joint Corridors Off Road in Zuid-Holland.
We stimuleren samen het vervoer per binnenvaart door bedrijven te koppelen aan de partijen in de Rotterdam Corridor en onze inland terminals in Alblasserdam en Alphen aan den Rijn. Het blijft essentieel om relaties te onderhouden en vertrouwen op te bouwen, aangezien binnenvaart en spoor meer coördinatie vereisen dan wegtransport. Maar dat het kan bewijzen we elke dag met tientallen schepen die samenwerken op de corridors Brabant, Limburg, Noord Nederland, Duisburg en België. En dat moeten we blijven uitdragen. Arwen: “We kunnen de schaalvergroting en verduurzaming van de Rotterdamse haven niet aan als we niet meer gaan inzetten op binnenvaart en spoor. Het is en en. Mijn motto is vervoer per binnenvaart en spoor als het kan en vervoer via de weg omdat het moet .”
Toekomstgerichte strategieën
Het Havenbedrijf verwacht met de uitbreiding van de deepsea terminals op de Maasvlakte de komende jaren groei in de containervolumes te kunnen faciliteren,. Deze groei moet duurzaam gefaciliteerd worden door meer efficiënte en meer integrale logistieke oplossingen. De verwachting is dat de binnenvaart en spoor hierbij een grotere rol zullen spelen, vooral gezien de beperkte capaciteit van en werkzaamheden aan de weginfrastructuur in de regio Rotterdam. Het Havenbedrijf wil samen met het Rijk voorkomen dat Nederland te maken krijgt met onhoudbare verkeersopstoppingen zoals in andere havens, en daarom blijft de focus liggen op multimodale oplossingen. Arwen Korteweg:” We zullen blijven laten zien dat het binnenvaart- en spoorproduct voor productie en logistieke bedrijven in Nederland goed werkt en dat verladers en expediteurs met distributiecentra voor Europa ook de weg naar het water en spoor via het netwerk van inland terminals weten te vinden.”
